Gần đây, đợt bùng phát bệnh do virus HMPV ở Trung Quốc gây hoang mang trên toàn cầu, khiến nhiều người lo lắng về sự lây lan và nguy hiểm của loại virus này sẽ giống với SARS-CoV-2 trong đại dịch xảy ra vào cuối năm 2019. Vậy virus HMPV thực sự là gì? Có phải là một tác nhân mới? Triệu chứng biểu hiện ra sao, có nguy hiểm như thế nào?
Virus HMPV là gì?
Virus HMPV (Human Metapneumovirus) là một loại virus đường hô hấp, thuộc họ Paramyxoviridae, phân họ Pneumovirus, chi Metapneumovirus (cùng nhóm với virus hợp bào hô hấp PSV). Chúng gây ra các triệu chứng giống với cảm lạnh như ho, hắt hơi, sổ mũi, đau họng. Đối với một vài đối tượng có hệ miễn dịch yếu (trẻ sơ sinh, người cao tuổi, người mắc bệnh lý nền) có thể phát triển thành những triệu chứng nghiêm trọng hơn.
Virus HMPV không phải là một loại virus mới, chúng đã được phát hiện từ những năm đầu của thế kỷ 21 và là tác nhân gây nhiễm trùng đường hô hấp cấp tính. Tuy nhiên, loại virus này đã lưu hành ở người từ rất lâu trước đây. Theo nghiên cứu đã chứng minh sự hiện diện của kháng thể với HMPV ở người hơn 50 năm trước khi được phát hiện và hầu hết tất cả trẻ em đều đã nhiễm một lần trước khi lên 5 tuổi.
Virus HMPV thường phát triển và lây lan mạnh mẽ vào những tháng mùa đông hoặc mùa xuân, tương tự các loại virus gây nhiễm trùng đường hô hấp khác như RSV, cúm,…
Theo các chuyên gia cảnh báo, hầu hết mọi người đều sẽ nhiêm HMPV một lần trong giai đoạn đầu đời. Chính vì vậy, các bậc phụ huynh cần chú ý vì trẻ em có hệ miễn dịch non nên, dễ bị tổn thương khi nhiễm virus HMPV. Sau khi mắc lần đầu, cơ thể sẽ sản sinh ra kháng thể khiến các lần nhiễm sau đó có triệu chứng nhẹ và ít nguy hiểm hơn.
Virus HMPV lây truyền qua đường nào?
Tương tự nhiều loại virus khác trong họ Paramyxoviridae, HMPV lây lan qua giọt bắn hô hấp khi người nhiễm virus ho, hắt hơi, nói chuyện,… Đây chính là con đường lây nhiễm virus HMPV chính ở người.
Ngoài ra, virus HMPV có thể tồn tại trong không khí trong thời gian khá lâu, người bệnh có thể vô tính để lại virus sau khi tiếp xúc với bề mặt và các đồ vật xung quanh. Do đó, tiếp xúc với bề mặt hoặc đồ vật có virus rồi sau đó chạm vào miệng, mắt hoặc mũi cũng có thể khiến virus xâm nhập vào cơ thể.
Mùa đông và mùa xuân là thời điểm virus HMPV phát triển, lây lan mạnh mẽ vì nhiệt độ, khí hậu rất thuận lợi cho sự tồn tại và lây lan của virus.
Triệu chứng khi nhiễm virus HMPV
Nhiễm trùng virus HMPV dẫn đến các triệu chứng ban đầu ở đường hô hấp trên và nguy cơ diễn tiến nặng gây ảnh hưởng cả đường hô hấp dưới, dẫn đến các biến chứng nghiêm trọng. Các biểu hiện triệu chứng khi nhiễm virus HMPV như sau:
Triệu chứng nhẹ
Trong hầu hết các trường hợp, virus HMPV thường gây ra các triệu chứng nhẹ tương tự như khi bị cảm lạnh thông thường, cụ thể như ho, sốt, nghẹt mũi, đau họng, thở khò khè, khó thở nhẹ, đôi khi phát ban đỏ… thậm chí có trường hợp không xuất hiện bất kỳ triệu chứng nào.
Khi bị nhiễm virus HMPV nhẹ, người bệnh có khả năng hồi phục dần trong ít ngày (thường là 2 – 5 ngày) mà không cần can thiệp điều trị y tế hay nhập viện.
Triệu chứng nặng
HMPV không phải lúc nào cũng vô hại. Trong một số trường hợp nhất định, loại virus này có thể “leo thang” và gây ra các bệnh nhiễm trùng đường hô hấp dưới nghiêm trọng như viêm phổi hoặc làm trầm trọng thêm bệnh lý nền đã có sẵn, chẳng hạn như hen suyễn hay bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD). Điều này đặc biệt nguy hiểm đối với nhóm trẻ nhỏ, người già và những cá nhân có hệ miễn dịch suy giảm hoặc bệnh phổi mạn tính.
Trung tâm Kiểm soát và Phòng dịch bệnh (CDC) Hoa Kỳ cho biết, nhiễm virus HMPV có nguy cơ tiến triển thành bệnh nặng, ảnh hưởng đến đường hô hấp dưới như viêm phế quản cấp tính, viêm tiểu phế quản, viêm phổi…
Một số dấu hiệu cho thấy người bệnh đang bị viêm đường hô hấp dưới, bao gồm: Sốt cao, khò khè, ho có đờm đặc, khó thở, da tím tái, suy hô hấp… Nếu triệu chứng kéo dài hơn 2 tuần hoặc ngày càng trở nên nghiêm trọng, người bệnh nên thăm khám bác sĩ để được can thiệp điều trị kịp thời.
So sánh virus HMPV với các virus đường hô hấp khác
|
Đặc điểm |
Virus HMPV |
Virus SARS-CoV-2 (COVID-19) |
Virus cúm (Influenza) |
|
Triệu chứng |
Ho, sổ mũi, đau họng, sốt; có thể gây viêm phổi ở nhóm nguy cơ cao. |
Sốt, ho, khó thở, mất vị giác/khứu giác; có thể dẫn đến biến chứng nghiêm trọng và tử vong. |
Sốt, ho, đau cơ, mệt mỏi; có thể gây viêm phổi và biến chứng ở nhóm nguy cơ cao. |
|
Đối tượng nguy cơ |
Trẻ nhỏ, người cao tuổi, người có hệ miễn dịch suy yếu. |
Mọi lứa tuổi, đặc biệt là người cao tuổi và người có bệnh nền. |
Trẻ nhỏ, người cao tuổi, phụ nữ mang thai, người có bệnh nền. |
|
Vắc xin |
Chưa có vắc xin phòng ngừa. |
Có vắc xin phòng ngừa. |
Có vắc xin phòng ngừa. |
Biện pháp phòng tránh nhiễm virus HMPV
Hiện nay, virus HMPV vẫn chưa có vaccine phòng ngừa bệnh nên việc kiểm soát sự lây lan virus đóng vai trò quan trọng trong phòng tránh bệnh. Để ngăn ngừa lây nhiễm virus hiệu quả cần ngăn ngừa sự lây lan virus, một số thói quen giúp hạn chế sự lây nhiễm bao gồm:
- Rửa tay thường xuyên bằng xà phòng, chất khử khuẩn và nước tối thiểu 20 giây.
- Hạn chế đưa tay chạm vào mắt mũi và miệng.
- Tránh tiếp xúc với người nhiễm bệnh hoặc nghi ngờ nhiễm bệnh.
Dù chưa có vaccine phòng ngừa bệnh nhưng vẫn có thể hạn chế nguy cơ nhiễm virus HMPV bằng cách tăng cường khả năng miễn dịch hệ hô hấp bằng phòng tránh bằng việc tiêm đầy đủ các loại vaccine phòng bệnh lý về đường hô hấp như:
- Vaccine cúm mùa
- Vaccine phế cầu khuẩn
- Vaccine viêm phổi do Hib
- Vaccine bạch hầu, ho gà
- ….
Dù HMPV không phải là virus mới và mức độ nguy hiểm không quá cao, nhưng việc chủ động ứng phó với dịch bệnh do virus HMPV vẫn là điều cần thiết, đặc biệt đối với nhóm nguy cơ cao như trẻ nhỏ, người cao tuổi và người có bệnh nền. Nếu còn bất kì thắc mắc gì, vui lòng liên hệ tổng đài miễn cước 1800.646866 để dược sĩ Smart Pharma tư vấn.
Nguồn tham khảo: https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/22443-human-metapneumovirus-hmpv
