Vitamin D là dưỡng chất quan trọng giúp cơ thể hấp thụ canxi, bảo vệ xương, hỗ trợ miễn dịch, điều hòa tâm trạng và tham gia vào nhiều quá trình sống quan trọng. Tuy nhiên, tình trạng thiếu vitamin D lại vô cùng phổ biến trên toàn thế giới. Phần lớn người mắc thiếu hụt vitamin D nhưng không hề hay biết vì các triệu chứng thường mờ nhạt và dễ nhầm lẫn với nhiều bệnh lý khác.

Theo chuyên trang y khoa Medical News Today, thiếu vitamin D kéo dài có thể gây ra xương yếu, dễ gãy, rối loạn miễn dịch, tăng nguy cơ bệnh nhiễm trùng và ảnh hưởng đến sức khỏe tinh thần. Nhận biết sớm những dấu hiệu cảnh báo là bước quan trọng để phòng ngừa biến chứng.

1. Mệt mỏi kéo dài, thiếu năng lượng

Một trong những biểu hiện thường gặp nhất của thiếu vitamin D là mệt mỏi dai dẳng, dù người bệnh đã ngủ đủ giấc và không làm việc quá sức. Nguyên nhân là vì vitamin D có vai trò trong quá trình sản xuất năng lượng ở tế bào. Khi lượng vitamin D trong máu xuống thấp, cơ thể hoạt động kém hiệu quả, dẫn đến cảm giác kiệt sức, uể oải cả ngày.

Một nghiên cứu đăng trên Journal of Endocrinology cho thấy người có nồng độ vitamin D thấp có xu hướng mệt mỏi nhiều hơn so với bình thường. Khi bổ sung vitamin D đầy đủ, mức năng lượng cải thiện rõ rệt, giảm cảm giác mệt mỏi và tăng khả năng tập trung.

2. Đau xương, đau cơ hoặc yếu cơ

Vitamin D giữ vai trò cốt lõi trong việc hấp thụ canxi và duy trì mật độ xương. Khi thiếu hụt vitamin D, xương không được khoáng hóa đầy đủ, dẫn đến đau nhức xương, yếu cơ hoặc cảm giác đau âm ỉ kéo dài ở vùng lưng, hông, khớp.

• Ở người lớn, thiếu vitamin D nghiêm trọng có thể gây nhuyễn xương – tình trạng xương mềm, dễ gãy và đau lan tỏa.
• Ở trẻ em, sự thiếu hụt nặng có thể dẫn đến bệnh còi xương, khiến xương yếu, biến dạng và ảnh hưởng đến sự phát triển thể chất.

Nhiều người nhầm lẫn đau xương, đau cơ với mệt mỏi hoặc thoái hóa, khiến tình trạng thiếu vitamin D kéo dài và khó điều trị hơn.

3. Dễ mắc bệnh viêm nhiễm, cảm lạnh và cúm

Vitamin D là một “trợ thủ” quan trọng của hệ miễn dịch. Nó giúp kích hoạt các tế bào miễn dịch như đại thực bào, bạch cầu đơn nhân, hỗ trợ cơ thể chống lại vi khuẩn và virus.

Khi mức vitamin D thấp, hệ miễn dịch suy giảm và phản ứng chậm hơn, khiến cơ thể:

• Dễ bị cảm lạnh, cúm, ho, viêm họng
• Mắc bệnh lâu khỏi
• Thường xuyên viêm nhiễm lặp lại, đặc biệt vào mùa lạnh

Nhiều nghiên cứu cho thấy người thiếu vitamin D có nguy cơ nhiễm trùng đường hô hấp cao hơn người có mức vitamin D bình thường. Việc bổ sung vitamin D đúng cách giúp tăng cường sức đề kháng, giảm tần suất mắc bệnh.

4. Rụng tóc kéo dài

Rụng tóc là triệu chứng ít ai ngờ lại liên quan đến vitamin D. Loại vitamin này ảnh hưởng trực tiếp đến chu kỳ phát triển của nang tóc. Khi cơ thể thiếu vitamin D, nang tóc yếu đi, dễ bị gãy rụng và chậm mọc lại.

Một số trường hợp thiếu vitamin D nặng có thể liên quan đến tình trạng rụng tóc từng mảng (alopecia areata). Mặc dù rụng tóc có thể do nhiều nguyên nhân như stress, nội tiết, thiếu sắt…, nhưng thiếu vitamin D vẫn là yếu tố phổ biến và dễ bỏ qua.

Ai có nguy cơ cao thiếu vitamin D?

Những nhóm dưới đây dễ bị thiếu vitamin D hơn:

• Người ít tiếp xúc ánh nắng
• Người làm việc trong nhà hoặc văn phòng
• Người lớn tuổi
• Người béo phì
• Người mắc bệnh gan, thận
• Phụ nữ mang thai và cho con bú
• Người có chế độ ăn nghèo nàn vitamin D

Thiếu vitamin D dẫn đến biến chứng gì nếu không điều trị?

• Xương yếu, dễ gãy
  
• Đau lưng và thoái hóa sớm
  
• Suy giảm miễn dịch
  
• Rối loạn tâm trạng, dễ lo âu hoặc trầm cảm
  
• Tăng nguy cơ bệnh tim mạch
  
• Tăng viêm trong cơ thể
  
• Ảnh hưởng hormone và sức khỏe sinh sản
  

Việc thiếu vitamin D dài ngày có thể âm thầm làm giảm chất lượng cuộc sống mà bạn không hay biết.

Cách kiểm tra và phòng ngừa thiếu vitamin D

1. Xét nghiệm vitamin D

Xét nghiệm máu là phương pháp chính xác nhất để biết mức vitamin D có đang thấp hay không. Đa số bác sĩ sẽ khuyến nghị kiểm tra khi bệnh nhân có các triệu chứng mệt mỏi, đau cơ hoặc rụng tóc bất thường.

2. Phơi nắng hợp lý

Ánh nắng buổi sáng giúp cơ thể tổng hợp vitamin D tự nhiên. Mỗi ngày có thể phơi nắng 10–20 phút trước 9h sáng. Tránh phơi nắng buổi trưa để hạn chế nguy cơ ung thư da.

3. Bổ sung vitamin D qua thực phẩm

Các thực phẩm giàu vitamin D gồm:

• Cá hồi, cá thu
• Lòng đỏ trứng
• Gan cá
• Sữa và ngũ cốc tăng cường vitamin D
• Nấm (đặc biệt là nấm phơi nắng)

4. Sử dụng viên bổ sung vitamin D theo hướng dẫn

Người có mức vitamin D thấp có thể dùng viên bổ sung. Tuy nhiên, cần tham khảo ý kiến bác sĩ để dùng đúng liều, tránh dư thừa gây hại thận và tim mạch.

Thiếu vitamin D là tình trạng phổ biến nhưng thường bị bỏ qua vì triệu chứng không rõ ràng. Bốn dấu hiệu gồm mệt mỏi kéo dài, đau xương – đau cơ, dễ mắc viêm nhiễm, và rụng tóc là những cảnh báo quan trọng cho thấy cơ thể bạn có thể đang thiếu vitamin D.

Việc nhận biết sớm, xét nghiệm định kỳ và bổ sung vitamin D hợp lý sẽ giúp bảo vệ hệ xương, tăng cường miễn dịch và duy trì sức khỏe toàn diện mỗi ngày.